Τα μεικτά πανεπιστήμια
Τα μεικτά πανεπιστήμια
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Καθημερινή της Κυριακής στις 08/04/2012
Του Ευριπιδη Στυλιανιδη*
Αν η πατρίδα μας είχε σήμερα τη δυνατότητα να προσελκύσει για σπουδές 100.000 ξένους φοιτητές με δίδακτρα από συγκεκριμένες αγορές-στόχους, θα συντελούνταν ραγδαίες ανατροπές σε όλα τα επίπεδα: στην οικονομία θα εδημιουργείτο αυτομάτως μια νέα πηγή πλούτου, πιο ισχυρή από τον τουρισμό. Στην παιδεία θα εδημιουργείτο ευρωστία και νέα ποιότητα. Στον τουρισμό θα διαμορφωνόταν μια καινούργια δυναμική αγορά. Στην εξωτερική πολιτική θα ενισχυόταν το σύγχρονο φιλελληνικό ρεύμα και η ελληνική παιδεία θα ανακτούσε τη διεθνή λάμψη της.
Αυτόν τον εθνικό στόχο διεθνοποίησης της ελληνικής παιδείας και του πολιτισμού και μετεξέλιξης της Ελλάδας σε παγκόσμιο εκπαιδευτικό κέντρο έπρεπε να επιδιώκει και να επιτυγχάνει με την εξωστρέφειά του το δημόσιο ελληνικό πανεπιστήμιο. Δυστυχώς, όμως, 38 χρόνια μετά τη μεταπολίτευση, οι ιδεοληψίες και η συντηρητική καθήλωση αναδεικνύουν κυρίαρχη τη δύναμη της αδράνειας και μάλιστα τη στιγμή που οι γύρω μας μάς προσπερνούν με απίστευτες ταχύτητες (Βουλγαρία, Τσεχία, Τουρκία, Κύπρος). Ο κλονισμός αυτής της κατάστασης επιδιώχθηκε με την απόπειρά μας να δημιουργήσουμε άμιλλα, σπάζοντας το κρατικό μονοπώλιο στην ανωτάτη εκπαίδευση. Προτείναμε την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος και τη δημιουργία μη κρατικού, μη κερδοσκοπικού πανεπιστημίου. Η ακύρωση της αναθεώρησης έγινε αιτία η Ελλάδα να χάσει ακόμη μια πολύτιμη δεκαετία, καθηλώνοντας το σημαντικότερο ίσως εργαλείο που διαθέτει στον διεθνή ανταγωνισμό και δεν είναι άλλο από τη διαχρονική της παιδεία και τον πολιτισμό.
Αυτό που χρειάζεται, επομένως, στον χώρο της ανωτάτης εκπαίδευσης είναι ένα δημιουργικό και ρεαλιστικό σοκ. Μια πολιτική που θα ταρακουνήσει τα κατεστημένα, θα προκαλέσει την αγορά και θα εμπνεύσει το επιστημονικό δυναμικό του Ελληνισμού τόσο εντός όσο κι εκτός συνόρων. Μια τέτοια πρόταση είναι το μεικτό πανεπιστήμιο.
Σε αυτό το περιβάλλον της αδράνειας, της ιδεοληψίας και του μαρασμού, η πρόταση για μεικτό πανεπιστήμιο προβάλλει ως μια νέα ριζοσπαστική πολιτική που μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα. Τι σημαίνει, όμως, μεικτό πανεπιστήμιο; Είναι ένας νέος τύπος νομικού προσώπου, που δεν είναι ούτε ΝΠΔΔ ούτε ΝΠΙΔ, αλλά πανεπιστημιακό νομικό πρόσωπο (ΠΝΠ). Το κράτος διατηρεί τον έλεγχο του κατέχοντος το 51% της κυριότητας και προσδιορίζοντας τον ελεγκτικό του ρόλο σύμφωνα με το Σύνταγμα. Δίδεται η δυνατότητα σε κάποια κυρίως νέα πανεπιστήμια της περιφέρειας, αφού αποτιμηθεί η αξία τους, να επιτρέψουν στον ιδιωτικό τομέα να συμμετέχει στο ίδρυμα σε ποσοστό 49% με δυνατότητα παραχώρησης όμως και της διοικητικής ευθύνης (management) εφ’ όσον επενδύσει ανάλογο κεφάλαιο. Με την πολιτική αυτή θα επενδυθεί φρέσκο κεφάλαιο στα ελληνικά ΑΕΙ και μάλιστα από την αγορά, την κοινωνία και τα διάφορα εθνικά και διεθνή ιδρύματα και funds, με άμεσες συνέπειες στον εκσυγχρονισμό της ανωτάτης εκπαίδευσης και στην ποιοτική αναβάθμιση της Παιδείας. Θα οργανωθεί μέσα από τη συνεργασία ιδιωτών και πολιτείας μια ολοκληρωμένη και επιθετική πολιτική προσέλκυσης ξένων φοιτητών με δίδακτρα στην Ελλάδα (εμπόριο και διαφήμιση, διευκόλυνση φοιτητικής βίζας), που θα επιτρέπει σε πολιτεία και πανεπιστήμια να εγγυώνται στην πράξη τη δημόσια δωρεάν και ποιοτική παιδεία για τους Ελληνες φοιτητές.
Με τα μεικτά πανεπιστήμια δεν χάνουμε άλλο χρόνο ώς τη νέα συνταγματική αναθεώρηση, ξεκινάμε τώρα. Σώζουμε από τον μαρασμό και αναζωογονούμε τα περιφερειακά ιδρύματα, που η πολιτεία θα αναγκασθεί κάποια στιγμή ίσως και να τα κλείσει. Ενεργοποιούμε τον ιδιωτικό τομέα. Στηρίζουμε την περιφερειακή ανάπτυξη, την ουσιαστική έρευνα και τη βελτίωση της ποιότητας της παιδείας. Προστατεύουμε τη δωρεάν παιδεία των Ελλήνων στην πράξη.
Τα μεικτά πανεπιστήμια μπορούν να λειτουργήσουν ως σωτήριος καταλύτης στον χώρο της ανωτάτης εκπαίδευσης, καθιστώντας την Ελλάδα διεθνές εκπαιδευτικό κέντρο.
*Ο κ. Ευριπίδης Στυλιανίδης είναι βουλευτής Ροδόπης, γραμματέας Προγράμματος της Ν.Δ.
