Η Παιδεία: Το κλειδι για την Ψηφιακή εποχή

Η γενικευμένη χρήση των νέων τεχνολογιών αλλάζει καθοριστικά τα δεδομένα. Ο κόσμος μεταβάλλεται σ’ ένα παγκόσμιο χωριό. Οι αποστάσεις εκμηδενίζονται. Κάθε τοπικό γεγονός μπορεί να δημιουργήσει διεθνές ντόμινο. Η ταχύτητα συχνά γίνεται συνώνυμο της επιτυχίας. Η έρευνα του ενός συνεχίζει από εκεί που σταμάτησε η έρευνα του άλλου, ενώ σ’ άλλες εποχές μπορεί να έτρεχαν παράλληλα. Όλα ταξιδεύουν παγκόσμια και γρήγορα.

Αυτό συμβάλλει, ώστε η πρόοδος των γνώσεων να έρχεται γρηγορότερα, γι’ αυτό και συχνά εμφανίζεται ως ανισορροπία ή καλύτερα ως πρωτογενής αναπηρία του συστήματος, διότι ο πυλώνας της τεχνολογικής προόδου είναι πολύ μεγαλύτερος από τον πυλώνα των ανθρωπιστικών αξιών, με αποτέλεσμα να μην ισορροπεί σωστά και στέρεα η αρμονία της ανθρώπινης κοινωνίας.

Αυτή ακριβώς η ανισορροπία μας δημιουργεί το χρέος να επικαιροποιήσουμε εκ νέου τις ανθρώπινες αξίες μέσα από την παροχή μίας σύγχρονης ανοιχτής παιδείας, που θα καλλιεργεί ανθρώπινους χαρακτήρες, οι οποίοι θα είναι σε θέση τη νέα γνώση και τη νέα τεχνολογία να τις χρησιμοποιήσουν με το σωστό τρόπο, προστατεύοντας και ενδυναμώνοντας τα ανθρωπιστικά ιδεώδη, τις δημοκρατικές αξίες, τις ηθικές αρχές που κράτησαν όρθια την κοινωνία μας στους αιώνες.

Η νέα πραγματικότητα είναι παρούσα. Δεν έχουμε περιθώρια ούτε να τη δαιμονοποιούμε, ούτε βέβαια να τη θεοποιούμε, διότι εμείς θα γευτούμε τις συνέπειές της.

Οφείλουμε ρεαλιστικά να την αναλύσουμε και να αναπτύξουμε όλες εκείνες τις πρωτοβουλίες που απαιτούνται, ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τους κινδύνους και να κεφαλαιοποιήσουμε τις ευκαιρίες.

Για να επιτευχθεί αυτό, το σημαντικότερο εργαλείο, το πιο ασφαλές φίλτρο είναι η ολοκληρωμένη παιδεία αρχών και αξιών, η οποία θα πρέπει να διαχυθεί σε όλες τις ηλικίες, σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, σε όλες τις γωνιές της χώρας μας.

Οι μπλόγκερς, οι χάκερς, οι ταξιδευτές του διαδικτύου, εάν δε διέπονται από αρχές και καλλιεργημένες αξίες μπορούν να μεταβάλουν το διαδίκτυο από ένα πολύτιμο εργαλείο σε ένα επικίνδυνο όπλο, που όταν υποτάσσεται σε σκοπιμότητες και ιδιοτέλειες χάνει το δημοκρατικό του χαρακτήρα και γίνεται όπλο σπίλωσης συνειδήσεων και παραποίησης γεγονότων. Δολοφονεί την αλήθεια και υιοθετεί εγκληματικές λογικές, που υπονομεύουν το σκληρό πυρήνα της δημοκρατικής μας κοινωνίας.

Η ελευθερία έκφρασης και η διαδραστικότητα είναι ισχυρά χαρακτηριστικά των νέων τεχνολογιών, που για να αξιοποιηθούν σωστά, απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο χρήστης να διέπεται από αρχές και αξίες, που μπορεί να καλλιεργήσει μόνο μία σύγχρονη παιδεία και όχι απλά η γνώση. Έχει μεγαλύτερη αξία από ποτέ οι σέρφερς του ίντερνετ να υπακούν σε κανόνες, να αναζητούν την αλήθεια, να απομονώνουν τους εγκληματίες του διαδικτύου, να αμύνονται σε νοσηρά φαινόμενα, να αγωνίζονται για το ασφαλές διαδίκτυο, συμβάλλοντας στην απομόνωση του ηλεκτρονικού εγκλήματος ή της μαύρης προπαγάνδας.

Μόνο ο παράγων άνθρωπος, που συνεχίζει να είναι ο κεντρικός πρωταγωνιστής του συστήματος, αν κινείται με βάση αρχές και αξίες μπορεί να απομονώνει νοσηρά φαινόμενα, να ελαχιστοποιεί κινδύνους και να κεφαλαιοποιεί προς όφελος της νέας γενιάς και της ελληνικής κοινωνίας ευκαιρίες.

Το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών δε φοβάται την πρόοδο. Δε δειλιάζει μπρος στα νέα δεδομένα. Αντίθετα, επιτίθεται δημιουργικά δημιουργώντας όλες τις προϋποθέσεις αξιοποίησης της νέας εποχής.

Για να διασφαλίσουμε την ισότητα στην πρόσβαση ξεκινήσαμε και στηρίζουμε:

1.    την εφαρμογή της ευρυζωνικότητας σε όλους τους δήμους της χώρας
2.    το πρόγραμμα ΔΟΡΥ που μαζί με την Κοινωνία της Πληροφορίας μας επιτρέπει σε 1.300 σημεία σε όλη την Ελλάδα, κυρίως σε απομονωμένους ορεινούς ή νησιωτικούς δήμους να τοποθετήσουμε κεραίες για γρήγορο δορυφορικό Internet σε κοινωνικές υπηρεσίες. Σχολεία, αγροτικά ιατρεία, κοινοτικά καταστήματα, ΚΕΠ έχουν τη δυνατότητα με τη βοήθεια του δορυφόρου Hellas Sat να βγουν από την απομόνωση και να εξυπηρετήσουν γρήγορα, διαδραστικά τους κατοίκους απομονωμένων περιοχών.
3.    Γενικεύουμε την τοποθέτηση Wi-Fi συστημάτων για δορυφορικό γρήγορο, δωρεάν Internet σε πολυσύχναστους κυρίως από τους νέους χώρους. Σε πλατείες, πανεπιστημιουπόλεις, αρχαιολογικούς χώρους, σταθμούς… Δίνουμε τη δυνατότητα δωρεάν οι νέοι μας, αλλά και οι επισκέπτες, οι τουρίστες μας να έχουν πρόσβαση  στην πληροφόρηση και τη γνώση.

Μπαίνουμε επιθετικά στη νέα εποχή πολεμώντας τους κινδύνους και αξιοποιώντας τις ευκαιρίες.

Κάποτε η εκπαίδευση ήταν προνόμιο των πλουσίων, όλων αυτών που οι γονείς τους ζούσαν στα μεγάλα αστικά κέντρα και είχαν την άνεση να πληρώνουν τα δίδακτρα των παιδιών τους σε ακριβά ιδιωτικά σχολεία ή σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Τώρα η τηλεεκπαίδευση είναι πλεονέκτημα του κάθε Έλληνα που ανεξάρτητα  αν ζει στα απομονωμένα χωριά της ορεινής ή νησιωτικής επαρχίας μπορεί μέσα από το γρήγορο διαδίκτυο να ενημερώνεται, να μορφώνεται, να σπουδάζει από απόσταση, έχοντας πρόσβαση στις ψηφιακές βιβλιοθήκες όλου του κόσμου, στα ανοιχτά πανεπιστήμια, στα «έξυπνα» διαδραστικά σχολεία.

Μπορεί να συμμετέχει σε τηλεδιαλέξεις, τηλεδιασκέψεις, τηλεεξετάσεις, απολαμβάνοντας ίσες ευκαιρίες εκεί που παλιότερα δεν υπήρχαν.

Η τηλεεκπαίδευση διασφαλίζει την ισότητα ακόμα και στα Άτομα με Αναπηρία. Πάνω από 120.000 ΑΜΕΑ έμεναν επί χρόνια εκτός εκπαιδευτικού συστήματος. Τώρα, η υποχρεωτικότητα της εκπαίδευσης που ψηφίστηκε με νόμο το 2008 και η εφαρμογή συστημάτων τηλεεκπαίδευσης τους επιτρέπει να μορφώνονται ακόμα και από το σπίτι (στις βαριές περιπτώσεις). Αντίστοιχα η εφαρμογή της τηλεεργασίας τούς επιτρέπει να εργάζονται και από το σπίτι σε μεταγενέστερο στάδιο.

Η τηλεέρευνα σε επίπεδο ΑΕΙ δίνει τη δυνατότητα ανταλλαγής γνώσεων και δεδομένων μεταξύ ερευνητών και ιδρυμάτων από όλο τον κόσμο. Ο ένας συμπληρώνει τον άλλον. Δημιουργείται ένας παγκόσμιος επιστημονικός και εκπαιδευτικός χώρος στον οποίο συμμετέχει κάθε ταλέντο, όπου και να βρίσκεται στην Ελλάδα ή τον κόσμο. Αυτό επιταχύνει την επιστημονική πρόοδο. Εξελίσσει ραγδαία τη γνώση. Επανασυνδέει με την πατρίδα μας εκατομμύρια λαμπρούς Έλληνες του εξωτερικού, που ενδιαφέρονται για την Ελλάδα, την αγαπούν και θέλουν να προσφέρουν στην κοινωνία μας.

Το διαδίκτυο δημιουργεί νέες ευκαιρίες σε όλους τους τομείς, στην τηλεεκπαίδευση, την τηλεεργασία, την τηλεϊατρική, το ηλεκτρονικό εμπόριο, την τηλεδιοίκηση, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Το διαδίκτυο εξουδετερώνει τη μετανάστευση και την αστυφιλία. Δίνει ίσες ευκαιρίες στην περιφέρεια και γενικότερα σε όλους τους πολίτες. Συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος. Ενισχύει την πολυφωνία, τη διαδραστική ενημέρωση και επικοινωνία. Εμπεριέχει, όμως, και πολλούς κινδύνους όταν χρησιμοποιείται από ανθρώπους ή συστήματα χωρίς αρχές και αξίες, χωρίς ηθικές αναστολές, χωρίς δημοκρατικές ή ανθρωπιστικές ευαισθησίες.

Σε αυτό το νέο κόσμο της ταχύτητας, της πληροφόρησης, της παγκοσμιότητας αναδεικνύεται για ακόμη μία φορά στην ανθρώπινη ιστορία, πόσο μεγάλη είναι η σημασία του παράγοντα «άνθρωπος», ο οποίος στην όποια δράση του μπορεί να απελευθερώνεται ή να εγκλωβίζεται στη δημιουργικότητα της τεχνολογικής του προόδου κι αυτό εξαρτάται πάντα από την ποιότητα της παιδείας που τον διέπει. Όταν η παιδεία αυτή βασίζεται σε αρχές και αξίες που καλλιεργεί διαχρονικά ο πολιτισμός μας, τότε τα τεχνολογικά εργαλεία δεν οδηγούν στην απαξίωση και στον ξεπεσμό, αλλά στην πρόοδο και πραγματική ελευθερία. Στη δικαιοσύνη και στις ίσες ευκαιρίες για όλους τους ανθρώπους. Τότε μπορούμε να συνομιλούμε ως Έλληνες με τον κόσμο που έρχεται …

Δημοσιέυθηκε στην εφημερίδα ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 17/3/2009.